Πανοπλία του “Αριστίονος”, δημότη Ερχιάς (Σπάτων)

Η μαρμάρινη επιτύμβια στήλη του Αριστίονος, φιλοτεχνημένη από Πεντελικό μάρμαρο, ανασκάφτηκε στην θέση “Βελανιδέζα” του σημερινού  Δήμου  Σπάτων (Δήμος “Ερχιάς”). Χρονολογείται στα τέλη της Αρχαϊκής περιόδου (γύρω στο 520-510 π.Χ), σμιλεύτηκε από τον γλύπτη Αριστοκλή (“ ἔργον Ἀριστοκλέος”) που έδρασε στην περιοχή των Μεσογείων και σήμερα εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών ( αριθμός εκθέματος: 29).Το ανάγλυφο αναπαριστά έναν νεαρό γενειοφόρο οπλίτη στην ακμή της δύναμης του να φέρει την καθιερωμένη αμυντική εξάρτηση της περιόδου. Αυτή συνίσταται από πανοπλία κορμού τύπου “Λινοθώρακα”, από ένα ζεύγος ανατομικών περικνημίδων, ένα δόρυ και πιθανότατα ένα κράνος Κορινθιακού τύπου καθώς το άνω μέρος της στήλης  δυστυχώς δεν διασώζεται.Η περιβολή τύπου “λινοθώρακα” αποτελείται από τρία διακριτά μέρη: τις επωμίδες, τον κύριο κορμό και τις διπλές πτέρυγες στο ύψος των μηρών.

Η αναπαραγωγή του συνόλου βασίστηκε στην αρχική μορφή της στήλης όπως αυτή παρουσιάστηκε στην έκθεση  με τίτλο “Έχρωμοι Θεοί – η πολυχρωμία των αρχαίων αγαλμάτων”στην οποία μαρμάρινα γλυπτικά έργα από την Αρχαία Ελλάδα παρουσιάστηκαν στην πρότερη έγχρωμη κατάστασή τους. Δημιουργός της έκθεσης είναι ο  Γερμανός Κλασσικός Αρχαιολόγος Vinzenz Brinkmann ο οποίος από το 1980 ερευνά την πολυχρωμία των αγαλμάτων και το 2003, σε συνεργασία με τον διευθυντής της Γλυπτοθήκης του Μονάχου  Raimund Wünsche, εγκαινίασε την ομώνυμη έκθεση στο Μόναχο. Η ανάπλαση της στήλης (εκδοχή Β’) πραγματοποιήθηκε το 2006 σε συνεργασία με την ζωγράφο  Ulrike Koch-Brinkmann.

Το βασικό υλικό κατασκευής για τον θώρακα είναι παχιά δέρματα φυτικής επεξεργασίας ενώ για τον χρωματισμό επιλέχθηκαν υδατοδιαλυτά χρώματα.Το μπροστινό μέρος των επωμίδων φέρει διάκοσμο από ζεύγος πολύχρωμων αστεριών και ένα ζεύγος λεοντοκεφαλών με μετωπική έκθεση. Στην μέση του κορμού μια οριζόντια ζώνη γεωμετρικών σχημάτων διατρέχει όλη την περίμετρο, στις βάσεις των πτερύγων μία ζώνη ζικ-ζακ διατρέχει με την σειρά της όλη την περιφέρεια, ενώ μία ακόμη ζώνη μαιάνδρων απαντάται  στην μέση των πτερύγων. Η έκθετη δεξιά υπομασχάλια περιοχή έχει καλυφθεί με φολίδες σύμφωνα με πολλά ανάλογα παραδείγματα της περιόδου(π.χ άγαλμα Ηρακλή τοξοβόλου από το Αέτωμα του Ναού της Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα.Δες φωτογραφία).Όλα τα άκρα του θώρακα έχουν καλυφθεί με διπλωμένο δέρμα μπλε χρώματος το οποίο έχει ραφτεί με το χέρι.Τρία ζεύγη λεοντόμορφων μπρούτζινων κρίκων ασφαλίζουν την αριστερή υπομασχάλια πλευρά ενώ το ζεύγος κρίκων στην άκρη των επωμίδων ασφαλίζει με δερμάτινα λουριά σε ένα σημείο προσδέσεως με ακανθώδη ανάπτυξη (φτιαγμένο από χυτό μπρούτζο) στο κέντρο της θωρακικής περιοχής. Οι περικνημίδες είναι φιλοτεχνημένες από φύλλο μπρούτζου με εν θερμώ σφυρηλάτηση, εσωτερικά φέρουν μαλακή υφασμάτινη επένδυση ενώ στα άκρα τους έχει συρραπτεί κίτρινο δέρμα. Η εξωτερική τους επιφάνεια έχει χρωματιστεί με μπλε χρώμα σύμφωνα με την αρχική εμφάνιση της στήλης.Το κράνος είναι Κορινθιακού τύπου σφυρηλατημένο εν θερμώ από ένα δίσκο χαλκού 60 πόντων και φέρει πολύχρωμο λοφίο από τρίχες αλόγου, το λοφίο έχει επικολληθεί στην κορυφή με ζωϊκή κόλα.

Το όλο εγχείρημα φυσικής αναπαράστασης της Οπλιτικής εξαρτήσεως προσπαθεί να ισορροπεί μεταξύ υπαρκτών αρχαιολογικών ευρημάτων και καλλιτεχνικής  αδείας του γλύπτη Αριστοκλή, φιλοδοξεί να απεγκλωβίσει τον οπλίτη -πολίτη Αριστίων από την  ακινησία 2500 ετών χαρίζοντας του την ελευθερία των τριών διαστάσεων. Το έργο φιλοτεχνήθηκε από τον παραδοσιακό Αρματοποιό Κατσίκη Δημήτριο ως ένα δείγμα αγάπης προς τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής του με απώτερο σκοπό τον Πολιτιστικό εμπλουτισμό του Δήμου Σπάτων -Αρτέμιδος. Στεγάζεται στον Πολυχώρο Πολιτισμού του Δήμου Σπάτων και αποτελεί μία Μουσειολογική καινοτομία για τα Ελληνικά δεδομένα με πολλές προεκτάσεις. Ζωντανεύει τον τοπικό Ήρωα με εντυπωσιακό τρόπο και ενισχύει το τοπικό πολιτιστικό αποτύπωμα!

Στις κάτωθι φωτογραφίες περιλαμβάνεται ο αρχικός χρωματικός διάκοσμος  της στήλης του Αριστίωνα (εκδοχή Β’) όπως παρουσιάστηκε στην έκθεση “Έχρωμοι Θεοί – η πολυχρωμία των αρχαίων αγαλμάτων”.καθώς και η σημερινή του μορφή στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.