Οπλιτική Ασπίδα ‘Σφίγγα”

Η Οπλιτική ασπίδα ( “Οπλον”) στρογγυλής διατομής εμφανίζεται κάπου στα μέσα του 8^ου π.Χ αιώνα ταυτόχρονα με την υιοθέτηση του σχηματισμού της “Φάλαγγος” από τους στρατούς των Ελληνικών πόλεων Κρατών. Μέχρι σήμερα έχουν διασωθεί πληθώρα Αρχαιολογικών ευρημάτων από ασπίδες του συγκεκριμένου τύπου αλλά και πάμπολλες καλλιτεχνικές αποτυπώσεις σε αγγειογραφίες, σε γλυπτικά συμπλέγματα κλπ.
Ο πυρήνας της ασπίδας είναι ξύλινος κατασκευασμένος σε τόρνο.Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα σώμα πάχους περίπου ενός πόντου και μέση διάμετρο 90 εκατοστών, το εσωτερικό του οποίου είναι κοίλο με ένα δακτύλιο 7 εκατοστών στην εξωτερική περίμετρό του.

Εσωτερικά η ασπίδα είναι επενδυμένη με πορφυρό δέρμα και τομάρι από ελάφι. Φέρει περιμετρικά έξι κρίκους για το κορδόνι αναρτήσεως, διακοσμητικές πολύχρωμες φούντες, την λαβή και την αντιλαβή για την σταθερή πρόσδεση του αριστερού πήχη. Η λαβή είναι ανατομική, φιλοτεχνημένη από έλασμα μπρούτζου, χαρακτηριστικό γνώρισμά της είναι η δυνατότητα απόσπασής έτσι ώστε η ασπίδα να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάποιον άλλον πέραν του κατόχου της. Αυτό επιτυγχάνεται με έναν μηχανισμό στροφέων (μεντεσέδων) και πείρων ασφαλείας. Η λαβή στηρίζεται σε δύο επιμήκης βραχίονες (“όχανο”) στερεωμένους με καρφιά πάνω στο ξύλινο σώμα. Η αντιλαβή είναι από δέρμα και σε αυτή στερεώνεται η αριστερή παλάμη του οπλίτη.Το συνολικό μέσο βάρος της ασπίδας ανέρχεται στα 8,5 κιλά.
Ο σχηματισμός του περίτεχνου κοίλου της ασπίδας αποσκοπεί στην δημιουργία ενός έκκεντρου που επιτρέπει τον απόλυτο έλεγχο της από το αριστερό χέρι του οπλίτη καλύπτοντας σε μεγάλο βαθμό την αριστερή πλευρά του.
Εξωτερικά φέρει ζωγραφική αναπαράσταση (“επίσημο”) Αττικής σφίγγας Αρχαϊκής περιόδου (530 π.Χ) εμπνευσμένη από μαρμάρινη ανάγλυφη στήλη ( Munsey Fund, 1936, 1938 (11.185d, x).Ο ζωγραφικός διάκοσμος φιλοτεχνήθηκε από τον γηγενή ζωγράφο των Σπάτων,  Βασίλειο Στάμου o οποίος ακολούθησε την χρωματική απόδοση όπως αυτή αποδόθηκε από τον Γερμανό Αρχαιολόγο Vinzenz Brinkmann δημιουργό της σημαντικής έκθεσης ” Coloured Gods – the polychrome of the ancient statues”

Περιγραφή εικόνων από ερυθρόμορφα αγγεία που απεικονίσουν εσωτερικό και εξωτερικό οπλιτικών ασπίδων.

α)Απεικόνιση Αχιλλέα με πλήρης εξάρτηση. Εσωτερικό οπλιτικής  ασπίδας.  Ερυθρόμορφο αγγείο (500-475π.Χ ).Royal Museum of Art and History in Brussels, Βέλγιο

Β)Θησέας απαγάγει την Αμαζόνα Αντιόπη.O μυθικός ήρωας Πειρίθους με εξάρτηση Λινοθώρακα και οπλιτική ασπίδα .Αθηναϊκό ερυθρόμορφο αγγείο (490 π.Χ).Ζωγράφος Μύσων. Musée du Louvre G197Musée du Louvre, Paris Licence Plate 11 UK 1007 109